 |
| AI چۆن کاردەکات؟ تێگەیشتن لە چەمکە سەرەکییەکان |
زانینی مێشکانی دەستکرد و زانیارییە ئەلیکترۆنییەکان، کە بە زانستی ئای ئای (AI - Artificial Intelligence) ناسراوە، بەشێوەیەکی بەرز گەشەی کردووە و بەشەکی گرنگی ژیان و کاروباری ڕۆژانەمان بۆ دەبێت. لە ئەم بابەتەدا، بە وردی دەبینەین چۆن AI کاردەکات و چەند چەمکی سەرەکیی تێیدایە.
١. AI چییە؟
AI یان زانیاری دەستکرد، بڕیارە کە مێشکی کۆمپیوتەری بتوانێت زانیاری بەرز تێبگات، فێربێ، بڕیار بدات و خەڵکی بۆشیاری بخشی. ئایا تۆ هەر کاتێک کۆمەڵێک زانیاری بەکاردێنی و بە سەرعتەوە وەڵامی دەستدەکەویت؟ ئەمەش نموونەیەکی کەمێک لە کارکردنی AI.
٢. جۆرەکانی AI
AI بە دوو بەشە سەرەکی دابەش دەکرێت:
١. AI یەکی سەرەکی (Narrow AI)
AIیەکی بە تاکە دەسەڵات کاردەکات، هەروەک Google Translate، Siri، Alexa، و کۆمپیوترە بەرنامەکانی ڕاکێشان. ئەمە AIیەکی تاکە کاریگەریە.
٢. AIی گشتی (General AI)
ئەمە AIیەکی بەرزە کە دەتوانێت وەک مێشکی مرۆڤ بەرپرسیاری بێت، لەوانەیە لە داھاتوودا بەرز بکرێت. تا ئێستا، AI بە ئەم قەدارە گەشەی نەکردووە.
٣. چۆن AI زانیاری کاردەکات؟
١. فێربوونی AI (Machine Learning)
AI لە ڕێگەی فێربوونی ماشینی (Machine Learning - ML) دەیانزانی. ئەمە واتای ئەوەیە کۆمپیوتەر بە دوو خشتە فێر دەبێت:
فێربوونی بە ڕیکۆردی ڕاسپێردراو (Supervised Learning): AI لە زانیارییە پێشتر داپێدانکراوەکان فێر دەبێت، وەک مۆدێلی تێگەیشتن.
فێربوونی بێ ڕێنووسی پێشوو (Unsupervised Learning): AI خۆی بەهۆی هەڵسەنگاندنەوە فێر دەبێت.
٢. فێربوونی بە ڕەفتار (Reinforcement Learning)
لەم ڕیکاردایە، AI لە ڕووداو و ئەنجامەکان فێر دەبێت و هەر جارێک هەڵە یان سەرکەوتنێک ببینێت، بەهۆی ئەوەی کارکردنی باشتر فێری ئەنجامە داهاتووی دەبێت.
٤. ئەو چەمکەی سەرەکی کە AI دەیانزانی
١. شیکاری زانیاری (Data Processing)
AI بەکارهێنانی زانیاری گەورە دەیکات بۆ فێربوون و پیشاندانی ئەنجامەکان.
٢. هەڵبژاردن و بڕیارگرتن
AI بەبێ هۆشی مرۆڤ لە بنەمای زانیاریەکان بڕیار دەگرێت.
٣. بەرزبوونەوەی قۆڵی زانستی و فێربوون
AI لە هەر کاتێک فێربکات، دەتوانێت باشتر بێت و کاری خۆی چارەسەر بکات.
٤. چالاکی و چارەسەری بەرنامەیی
AI دەتوانێت بەرنامە فێر ببێ و پەرەپێبکات، هەروەک ChatGPT، google gemini، و Codex.
٥. بەکارهێنانی AI لە جیهانی ڕاستی
١. لە پزیشکی
پیشبینی نەخۆشی و چارەسەری
تاقیکردنەوەی دەرمان و پشکنین
٢. لە بازرگانی
هەڵسەنگاندنی بازار
بەرچاوگرتن لە شیکاری کڕیاران
٣. لە ئۆتۆمۆبیل
سەرکەوتنی ئۆتۆمبێلانی ئۆتۆماتیک
سیستەمی نەخشە و ڕێپێدان
٤. لە ڕاگەیاندن و میدیای دیجیتاڵی
چێشتنەوەی ناوەرۆک
فێربوونی جۆرەکانی دەنگ و دەستنوسی
٦. هەڵسەنگاندنی داھاتووی AI
١. کارگێری لە هەلی کار
AI گەشەی کردووە، لەگەڵ ئەوەی زۆر هەلی کار بەرز دەکات، بە هەمان شێوە جارێک کاری مرۆڤی دەتوانێت جا بگرێت.
٢. داواکردنی ڕێنووسی پەیوەندیدار
گەشەی AI بۆ ڕێنووسی فەرمی و پشتگیری دەچێت، بە تایبەتی لە بوارە بەرنامەنووسی و فێربوون.
٣. هەریەکی بوونی مێشک و هەستی مرۆڤی
AI دەتوانێت وەک مرۆڤ بڕیار بدات، بەڵام تا ئێستا لە هەستکردن و ئەندێشەی دەقی مرۆڤی لێدایە.
کۆتایی
AI ڕۆڵێکی گرنگ دەبێت لە زۆربەی بوارە کۆمپیوتەری و کاروباری ئایندە، بەڵام گەشەی زیاتر بۆ پێشڕەفتی مرۆڤ بەرز دەکات. لە ڕێگەی فێربوون و بەرزبوونەوە، AI دەبێت بە پەیوەندیداری بەرز بگەیەنێت بۆ داهاتووی باشتر.