 |
| ١٠ سەرەکیترین هەڕەشەی ئاسایشی تۆڕ و چۆنیەتی خۆپاراستن لێیان |
١. هەڕەشەکانی فیشینگ (Phishing Attacks)
فیشینگ یەکێک لە بەرپرسیارترین شێوازەکانی هێرشکردنە سەر زانیاری کەسی یان کاری. هەڵەیەک لە لایەن بەکارهێنەرەوە دەبێت، واتە کرتەکردن لە لینکی نەگونجاو یان داخڵکردنی زانیاری نادروست.
چۆنیەتی خۆپاراستن؟
بەکاربهێنانی فلتەرکردنی ئەیمەیڵ بۆ دۆزینەوەی پەیامی فیشینگ.
ڕاگرتنی تۆڵباری بێخطرکردن لەسەر وێبگەڕ.
تۆمارنەکردن لەسەر وێبسایتێک ئەگەر SSL نەبوو.
٢. هەڵوەشاندنەوەی داتاکان (Data Breaches)
هەڵوەشاندنەوەی داتاکان ڕێگا دەدات بەرپرسانی فەرمی یان هێرشکاران دەتوانن زانیاری گرنگی بەردەست بکەن.
چۆنیەتی خۆپاراستن؟
ووشەی نهێنی بەهێز بەکاربهێنە.
دوو هەنگاوی پشتڕاستکردن چالاک بکە بۆ ئەکاونتەکان.
زانیاری سیف بکە بە بەکاربهێنانی VPN.
٣. هێرشەکانی DDoS (Distributed Denial of Service)
ئەو هێرشانە کە کێشە دروست دەکەن بۆ سێرڤەر بەشێوەیەکی زۆر، بۆ ئەوەی سیستەم ڕوو بگرێت.
چۆنیەتی خۆپاراستن؟
سیستەمی دیفێندکردن لە DDoS بەکاربهێنە.
بەکاربهێنانی CDN بۆ پاراستنی ترافیکی زیاد.
چالاککردنی فایروۆڵ بۆ سنووردانەوەی گەیشتن.
٤. بەرەنگاربوون بە مایلوێر (Malware)
مایلوێر جۆری هەموو ڤایرۆسێکی نێتۆرکی کە دەتوانێت داتاکانت لاببێت، کۆدیان بگۆڕێ، یان شتێکی تری زیانبەخش بۆ داتاکانت درووست بکات.
چۆنیەتی خۆپاراستن؟
ئەپدیەتکردنی نرماڵەیەکان بە شێوەیەکی تایبەتی.
بەکاربهێنانی آنتیڤایرۆس بۆ پاراستن لە هەڵوەشاندنەوە.
ناکردنی کرتەی لینکی نەناسراو لە ئەیمەیڵ و پەیامەکان.
٥. هەڵوەشاندنەوەی ووشەی نهێنی (Password Leaks)
زۆرینەی هێرشەکان بەهۆی بەکارهێنانی ووشەی نهێنی لاوازەوە ڕوو دەدەن.
چۆنیەتی خۆپاراستن؟
ووشەیەکی درێژ و جیاواز هەڵبژێرە.
دوو هەنگاوی پشتڕاستکردن بەکاربهێنە.
هیچکات ووشەی نهێنی وەک ووشەی ئاسایی بەکار مابەهێنە.
٦. هێرشەکانی رانسۆموێر (Ransomware)
ڕانسۆموێر شێوەیەکی مایلوێرە کە داتاکانت دەگرێتەوە و بۆ قسەبەردەستکردنیش قەرزت دەکات.
چۆنیەتی خۆپاراستن؟
بەردەوام بکاپ لە داتاکانت بکە.
هەرگیز فایلە ناشناسانی نەکراو بکەرەوە.
نرماڵەیەکی پاراستن بەکاربهێنە.
٧. هەڕەشەی هێڵکاری (Man-in-the-Middle Attacks)
لەم جۆرە هێرشانەدا، هێرشکەرەکان دەتوانن لە نێوان پەیامەکاندا خۆیان داخل بکەن.
چۆنیەتی خۆپاراستن؟
HTTPS بەکاربهێنە.
وایفای گشتی بە باوەڕپێنەبە.
VPN بەکاربهێنە بۆ خێزانکردن لە زانیاریەکان.
٨. بەرکەوتنی نەناسراو (Zero-Day Exploits)
ئەمانە هێرشەکانی تایبەتمەندی یان لێدانی نرماڵەیە کە هێشتا فیکس نەکراوە.
چۆنیەتی خۆپاراستن؟
ئەپدیەیت بەردەوام بکە.
سیستەمی پاراستنی ئێنتەرپرایز بەکاربهێنە.
بەرنامەی تایبەتی بۆ سەرکەوتنی هێرشە نوێکان بەکاربهێنە.
٩. هێرشەکانی تڕۆجانی (Trojan Horses)
تڕۆجان بەپێی ناوی خۆی، بۆ ئەوەی تۆ فێری بێت، وەک بەرنامەیەکی چاک دەرکەوتوو دەبینیت، بەڵام بە شێوەیەکی نھێنی کار دەکات.
چۆنیەتی خۆپاراستن؟
بەرنامە لە پێگەی بە باوەڕ دا دابگرە.
لە مێژووی سیستەم خۆت ئاگاداربە.
چێککردنی فایلەکان و ڤایرۆسکان بە شێوەیەکی بەردەوام.
١٠. هەڕەشەکانی سوشیال ئەنجینیرینگ (Social Engineering Attacks)
ئەمانەیەک لە دەستکاری زانیاری و هۆکاری روانگەی کەسان و شرکتەکان، بۆ ئەوەی زانیاری خۆیان بدەن.
چۆنیەتی خۆپاراستن؟
نەخشەی ڕووبەڕووبوون بە کێشەکان هەبە.
کادەرەکان فێربکە بۆ ناسین و تێگەشتن لەو هەڵوەشاندنەوە.
هیچ زانیاری تایبەتی نەبدە بە هیچ کەسێکی ناشناو.
کۆتایی
بە بەردەوامی هەشیاری و ڕاگەیاندن لەبارەی هەڕەشە ئاسایشی تۆڕ، دەتوانین هەرزانکردنی مەترسییەکان بکەین و داتاکانمان لە هەر توندوتیژییەک پارێزگاربکەین.
